ELVIS, THOMAS & IVO

Een zaterdag zonder Elvis [blijft bestaan]… zal wat vreemd aandoen. Alsof een naast familielid gevlucht is naar Canada. Aan luchtvaartuigen geen gebrek, net als aan goedkope reistickets. De vluchteling moet echter een nieuw leven vinden en dat kost centen en krenten. Even over en weer vliegen zit er niet in. Goed, het gemis zal aan kracht afnemen maar niet in waarde dalen. Dus… ‘Elvis! Blijf bestaan maar kom af en toe langs! Liefst van al met Thomas. – Thomas Vanderveken, ja. Zeg hem… alles is vergeten en vergeven.’ 

Thomas Vanderveken 

Bij zijn laatste bezoek had Thomas als naar gewoonte een heer van stand tegenover zich, Ivo van Hove. Dat wisten we, door de tamtam er rond, en omdat hij met de jaren een internationale reputatie als theatermaker heeft opgebouwd. Met eigen zout, eigen zweet en eigen zwier zwaaide hij zich naar le cour d’honneur du Palais des Papes in Avignon, met de fiets naar Broodway – dat gulzige monster van New York, naar Barbican Center nabij Piccadilly Circus, naar de Chaubühne met op loopafstand het Stammhaus van Café Einstein aan Unter den Linden met zijn heerlijke Berlinerbollen, naar L’Odeon de Paris, nabij L’Opera, Olympia. De verwachtingen waren door Ivo’s aardig gevulde broodtrommel – niet alleen voor mij, veronderstel ik – hooggespannen. Eerlijk gezegd, het viel wat tegen. 

Aan Ivo lag het niet. Die kan praten als Brugman. Dat is zowat het belangrijkste wat de laatste aflevering de kijker leerde. Het lag ook niet aan Thomas, hoewel; hij moet zijn zegje gehad hebben, niet? Maar Thomas heeft een lach op het gelaat en een fluwelen stem waartegen Vladimir Poetin en Recep Tayyip Erdogan, afzonderlijk en samen, geen weerstand aan kunnen bieden. Zij – stel dat Vlad en Tay – zoals hun troetelnaampjes in familiekring luiden – te gast zouden zijn bij Elvis, wat niet denkbaar is, gezien het gehalte van het programma, maar stel – zij zouden zelfs schurkenstreken die zij niet hebben begaan tegen elkaar op bekennen.
Thomas slaagt er zelfs in, door sa condition humaine de indruk te wekken de enige verstandige mens in de wijde omgeving te zijn.

Nee, de haast complete verantwoordelijkheid voor de zwakke aflevering valt op naam van de redactie te schrijven. Een half dozijn mensen doet veldwerk, stript het leven van een gestrikte gast, haalt zelfs tevoorschijn wat onder de mat is geveegd - vanonder twaalf dozijn matten desnoods, zift, om tot een pakketje te komen waarvan een gast zegt dat hij zelf verbaasd is zo slim te zijn en wat voor stijl hij heeft en hoe hij de bijl hanteert. ‘Echt waar, Thomas, ik ben verrast, dank je wel. Ik wist werkelijk niet dat ik tegelijk streng maar rechtvaardig kan zijn.’ 

Wel, Ivo zal niet verrast geweest zijn. Ik denk dat zelfs hij teleurgesteld het VRT-domein heeft verlaten, op de Thalys naar Amsterdam is gestapt en in de eerste klas – totaal tegen zijn gewoonte in – een dubbele whisky niet heeft afgeslagen die hem werd aangeboden door een hostess die de brochure ‘Instructies betreffende de behandeling van reizigers Eerste Klas [Franse en Engelse versie op aanvraag]’ niet alleen nauwkeurig bestudeerde en daar op het examen een tien voor haalde, maar die kan voordragen met dezelfde naturel en schwung als waarmee Halina Reijn La voix humaine van Jean Cocteau in een regie van Ivo ten tonele brengt. 

Halina Reijn 

De laatste aflevering van het seizoen begon goed – mijn glas wijn werd door mijn butler na tien minuten bijgevuld, dat zegt al veel – maar eenmaal beide heren goed en wel op weg waren, werd het voor deze kijker duidelijk dat de redactie niet diep genoeg had gegraven en gestapeld. De vragen werden oppervlakkig, ja, zelfs gênant. Hoe heeft in godsnaam Thomas erin toegestemd Ivo een vraag te stellen over diens aard en wie er in de keuken staat. Is Alleen Elvis blijft bestaan een kookprogramma? Het ging van kwaad naar erger. Of Ivo niet een gezinsleven mist? Behoefte heeft aan kinderen? Dit was warempel seksueel racisme. Plots smaakte de wijn niet meer. De redactie mag een rekening verwachten voor een fles Pomerol en een behandeling om opnieuw alcoholist te worden, een toestand waarin ik mij pas goed beter, best voel. 

Wie Ivo’s levenspartner is mag gezegd worden… terloops! In een programma als dat van Thomas moet het om iemands cultuur gaan, niet natuur. Zet ik een foto van een halfnaakte Halina in dit artikel? Daar zijn andere blaadjes voor. Door die schuiver en de dalende spanning tussen beide heren verloor de aflevering aan waarde. Het laatste half uur werd metaalmoeheid vastgesteld. Een aflevering teveel. En daar was The Lord of Art in Flanders and Holland het slachtoffer van. Je zag duidelijk dat Ivo de zin verloor – naar elders verlangde [A cab! A cab! This bloody hell for a cab!]. Het lijkt me niet meer dan logisch dat Ivo na de opname wat zal nagepraat hebben, maar niet langer is gebleven dan wat de beleefdheid voorschrijft. 

Thomas, je hebt geen valse charme en je bent best intelligent, maar jij hebt het dirigeerstokje, de zweep, het kolonelsstokje [schrappen wat niet past], vergeet dat niet. Omdat jij de gastheer bent. Jij krijgt de rekening voorgeschoteld. Je redactie vertrouwen is nobel, maar jij hebt het eerste maar moet ook het laatste woord hebben. Tot en met de laatste aflevering van het seizoen.

Dus… conclusie… neem een lange vakantie, geniet ervan, ga weer aan de slag, bekijk alvorens die bouwval aan de Reyerslaan opnieuw te betreden enkele afleveringen van VPRO’s Zomergasten, gepresenteerd door Adriaan van Dis, want een nieuw seizoen moet er komen, zoveel meer kunstzinnig uit eigen mand en want heeft de VRT slash Canvas niet te bieden, maar denk al van de eerste werkdag aan de laatste. Verspreid je krachten, zodat jij noch de gast noch de kijker aan het eind van de rit met een kater zit… en geef dit even door aan de redactie, wil je? 
Dan trakteer ik je op een heerlijke koffie en punttaart volgende lente op het terras van... 

Café Einstein - Unter den Linden 

guido lauwaert 

gent, 2016-12-21