INCEST BIJ DE MEDIA

De nieuwste trend in de mediatent is de pest van de incest. De voorbeelden liggen voor het grijpen. 

De VRT is de koploper. Chantal Pattyn, nethoofd van Klara, interviewt haar medewerker en programmamaker Pat Donnez over zijn nieuwe roman en Phara de Aguirre interviewt Annelies Beck over haar nieuwe roman. Een dag later zit Annelies Beck in het cultureel praatprogramma van Klara, Chantal Pattyns’ Pompidou, waar ze de wordingsgeschiedenis van haar roman nog eens mag overdoen. Die mensen moeten in het VRT-gebouw maar de gang oversteken om elkaar te zien. 

Let wel, de genoemde mensen worden ten zeerste gewaardeerd. Ze kennen hun vak en weten als journalistieke onderzoeksrechter nader tot de verdachte te komen. Ze te laten zeggen wat ze liever niet zouden gezegd hebben. Wat echter stoort is dat ze uitgekeken raken op de politieke, economische en culturele wereld, want ze knuffelen de directe collega’s de zevende hemel in. 

Hetzelfde geldt voor Hanne Decoutere. Van de nieuwsdesk recht naar de balletvloer en terug. Gedurende enkele maanden gaat de kijker haar in twee gedaanten geserveerd krijgen. De voorbije weken was ze al dagelijks te zien en te horen om haar sprong in de balletdiepte tot in den treure aan te prijzen. 

Wat staat de kijkers nog te wachten? Lieven van Gils die opnieuw voor kleuters gaat leuteren of Ben Crabbé die tracht af te kicken van het getrommel op kookpotten? Een andere VRT-coryfee die met veel wierook getroond en gekroond wordt is Rudi Vrankx. Ik denk dat hij het zelf allesbehalve plezant vindt, maar wat wil je, de kijkcijfers zijn de nieuwe bazen en alle mediamuizen knielen en dansen er voor. 

Het programma De Slimste Mens van Erik Van Looy is toch niet meer dan een spelletje onder vrienden. En wie stout is mag niet meespelen.

Blijft men op dat pad verder wandelen dan zijn de mogelijkheden schier eindeloos. Zeker als programmamakers overwegen om VRT-mensen alsnog trachten VTM-koppen – en omgekeerd – hun jeugddroom te laten realiseren. Ten minste te doen alsof het ze lukt. De schijn van het zijn is water als wijn serveren, en daarin nog slagen ook. 

Een artiest of auteur die geen lid is van een mediafamilie kan het schudden. Voor hem is er geen tijd en ruimte. Informeert hij voorzichtig of hij zijn winkelwaar mag aanprijzen, al is het maar twee minuten, krijgt als antwoord dat het programma voor dat seizoen vol zit. Een echt Pilatus-antwoord, een kind ziet het. 

De artiest zonder relaties bij de mediafamilies moet zijn kunstje maar zelf zien te slijten. Dat is niet zo eenvoudig. Een kunstenaar moet mondig zijn en een commercieel gevoel hebben voor zijn broodje met beleg. Maar lukt het hem alsnog in de prijzen te vallen, wat uitzonderlijk wel eens gebeurt, wordt hij / zij dubbelscheel bekeken door de mediamensen. Want het zint ze niet dat artiesten op eigen kracht het gezang van de kassa horen. Ze wanen zich de Petrussen van het godenrijk. 

Dat de journalisten van de parochiebladen van de VTM, de VRT en De Vijver Media, respectievelijk Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad en Humo, geen graten zien in de nieuwe trend is niet meer dan logisch. Ze moeten hun papier bedrukt krijgen en liefst met smeuïge verhalen. Die vallen enkel te rapen bij de musketiers van de  televisie. Dat de bladenvullers van De Morgen en De Standaard het spel meespelen is intriest. Je zou toch mogen verwachten dat journalisten die zich niet gebonden voelen aan bazen en trends, niet eens een neutraliteit trachten na te streven, maar die van nature hebben. Dat is helaas allerminst het geval. 

Er rest de vrijgevochten kunstenaar slechts één uitweg wil hij microfoon en camera halen. Het plegen van een misdaad. Hoewel de trend over zijn hoogtepunt heen is, blijft het toch aangewezen om te bekennen dat men misbruikt is door zijn vader, moeder, sportleraar, baas of buurman / buurvrouw, of zelf iemand, liefs een minderjarige, aanranden of een plofkraak verrichten. Dan haalt men weliswaar de voorpagina’s en de hoofdlijnen van het journaal, maar terloops wordt aan het eind van het nieuwsitem vermeld dat het slachtoffer of de schurk net een nieuwe roman, dichtbundel, thriller gepubliceerd of een merkwaardige expositie heeft. Bingo! Gegarandeerd dat de verkoop stijgt, de aanloop toeneemt. Ook de intelligentsia heeft zijn bermtoeristen. 

Blijft de vraag hoe het zover is kunnen komen, de incest bij de media. Het antwoord is eenvoudig. Al kan het naar eigen inzicht en vermogen heel wat ruimer ingevuld worden, de sleutelwoorden kern en kosmos blijven: Domheid, Luiheid en IJdelheid. 

guido lauwaert
gent, 2019-01-15