 |
| Foto Ben van Duin |
Wallstreet, in de roman van Don
DeLillo Cosmopolis, is in de
toneelversie van Johan Simons een speeltuin midden in een woonwijk. Op goed
twee uur tijd wordt de neergang geschetst van een beursgoeroe. Speels en
spannend.
 |
| Foto Ben van Duin |
Is
Rome de politieke hoofdstad van de wereld, New York City is die van de
financiële wereld. De stad is echter niet belangrijk in de toneelversie van
Johan Simons. Voor hem draait het zelfs niet eens om het geld. Stad en geld
zijn maar kapstokken. Al zijn beide wel aanwezig, in virtuele zin. Daarom even
die wereld geschetst, om de voorstelling ten volle te begrijpen.
De
grootste beurs van NYC is NYSE [New York Stock Exchange]. Het heeft een
dagelijkse omzet van 1.520 miljard dollar. Heeft iemand dat bedrag ooit gezien?
De totale geldomzet van de wereld is een wolk. Tot die zo zwaar weegt dat zij
barst. Om eenmaal leeg toch niet leeg blijkt te zijn. Zoals die gevuld
eigenlijk ook niet zo zwaar woog. Zwaar of licht, leeg of gevuld… in de
beurshandel betekenen ze niets. De huidige beurshandel is een wereldoorlog met
slachtoffers en helden. Aan een tempo dat het geen tijd gunt aan diplomatie en
logica. Waar die er niet zijn, is er geen vrede.
 |
| Foto Ben van Duin |
Bon,
terug naar waar het Don DeLillo en Johan Simons om te doen is. Het leven is een gedachte, volgens Voltaire, en dat is ook het uitgaanspunt van
de geldhandel. De speculanten zal het worst wezen of geld al dan niet bestaat. De
media spelen daar op in. Zijn altijd op zoek naar sensatie. Het is namelijk
lucratiever om de op- en neergang te beschrijven van iemand die sneller leeft
dan het geluid, dan van iemand die trager leeft dan de luiaard [1,8 km/u].
Dezelfde tactiek en insteek volgde Shakespeare. Al zijn stukken spelen zich af
aan het hof, of er vlakbij. DeLillo heeft het hof in de vuilnisbak gekieperd en
die vervangen door de beurs. Johan Simons sprong van de beurs naar een
speeltuin. Het leverde een spannende roman én een boeiende voorstelling op. Met
een verhaal dat, mits wat verbeelding, ook het uwe kan zijn.
Eric Packer,
28 jaar, topspeculant en rijk, is de hoofdpersoon uit Don DeLillo’s roman Cosmopolis
uit 2003. Het verhaal is een dag uit het leven van Eric Packer, waarin niets,
maar tegelijkertijd ook heel veel gebeurt. Packer stapt ’s morgens in zijn
limousine. Op weg naar de kapper gebeuren er vreemde dingen. Een collega van
Packer wordt neergeschoten, een beroemde rapper begraven en er is een grote
demonstratie. Ook stappen er onderweg allerlei mensen in. Packers vrouw
bijvoorbeeld en zijn adviseurs. Aan de hand van hun commentaren komen we te
weten hoe Packers zaken er op dat moment voorstaan. Hij handelt namelijk in de
Japanse munt, helaas stijgt de yen naar ongekende hoogte, waardoor Packer veel
geld aan het verliezen is. Af en toe onderbreekt Packer de rit, om te lunchen
of zijn vriendinnen op z’n prettigst te bezoeken. Tot hij geconfronteerd wordt
met een ontslagen werknemer die hem met de revolver op de borst de ogen doet
openen: Arm is rijk en rijk is arm. Er volgt een schot. Moord of zelfmoord?
Wat
moet Johan Simons voor ogen hebben gestaan toen hij naar een concept zocht? Dat
ieder van ons een rol krijgt en zijn ding doet in de speeltuin van zijn wijk,
zijn leefgebied. Een pracht van een vondst maar niet eens zo verwonderlijk.
Kinderen spelen al om de ander te verslaan. Zijn zandkasteel moet groter zijn dan
die van zijn broer en zijn blikken auto langer en groter dan die van de
buurjongen. Het decor werd dan ook een speeltuin, met schommel, zandbak en
speelgoed. De spelers lopen erbij als achtjarigen. Ze gooien knuffelratten naar elkaar.
 |
| Foto: Filip Schils |
Het
eindresultaat is, in tegenstelling tot wat we van Johan Simons gewend zijn, een
bescheiden voorstelling. Maar juist in de bescheidenheid vond hij de juiste
vorm. Een vorm waaraan de spelers plezier beleefden, en dat aan de toeschouwers
toonden. Elsie de Brauw springt huppelend van de ene rol in de andere; zij is Eric
Packers vrouw, financieel directeur, marketing manager en zijn dozijn minnaressen.
Ook Mandela Wee Wee speelt meerdere rollen. Kapper, dokter, bodyguard, chauffeur
en personeelschef. Enkel Pierre Bokma en Bert Luppes houden het bij één rol. De
eerste als Eric Packer en de tweede als de werknemer die verbitterd wraak wil
nemen. Wat het publiek in wezen ziet is kindertoneel volwassen en spits bedacht en gebracht.
De
life muziek van het BL!NDMAN kwartet en de elektronische door Benjamin
Dousselaere versterken op de juiste wijze de spanning en de gevoelens.
En waar staan het spelen en smijten met ratten voor? Goeie vraag. Ze zijn de artificiële kapitalen waarmee de speculanten elkaar trachten te wurgen.
Voor de duidelijkheid. De oorspronkelijke titel van de roman werd voor de Duitse versie behouden. Voor de Nederlandstalige werd de beginletter C een K.
En waar staan het spelen en smijten met ratten voor? Goeie vraag. Ze zijn de artificiële kapitalen waarmee de speculanten elkaar trachten te wurgen.
Voor de duidelijkheid. De oorspronkelijke titel van de roman werd voor de Duitse versie behouden. Voor de Nederlandstalige werd de beginletter C een K.
Met
Kosmopolis eindigt de samenwerking
van Johan Simons en het NTGent. Deze integere voorstelling zal niet te zien
zijn in Gent. Een morele moord. Wie de moordenaar is laat zich makkelijk raden.
guido lauwaert
KOSMOPOLIS – productie Ruhrtriiiennale en NTGent
KOSMOPOLIS – productie Ruhrtriiiennale en NTGent
Regie Johan Simons – dramaturgie Koen
Tachelet – scenografie Bettina Pommer – kostumering An De Mol
Bourlaschouwburg Antwerpen:
vrijdag 13 en zaterdag 14 oktober –
Vervolgens op reis in Nederland tot zaterdag 25 november
Bourlaschouwburg Antwerpen:
vrijdag 13 en zaterdag 14 oktober –
Vervolgens op reis in Nederland tot zaterdag 25 november
Geen opmerkingen:
Een reactie posten