LIEFDE

Stilte. Stilte is het belangrijkste element in de nieuwe voorstelling van Peter Verhelst. Op papier is de auteur daar redelijk in geslaagd, maar als regisseur heeft hij zijn eigen toneelstuk ontdaan van de weelde die stilte heeft. De twee actrices, moeder [Els Dottermans] en dochter [An Miller] hebben een extra schepje gegeven om de zoektocht naar het zwarte gat van de stilte waarnaar Verhelst al langer op zoek is, te verknoeien. 

Het verhaal is snel verteld: ‘Een vrouw neemt haar man, net terug van een militaire missie en bewezen oorlogsmisdadiger, terug in huis, uit liefde voor haar dochter.’ Zo staat het de website van het NTGent, en zo heeft de auteur het gewild. Maar zo simpel is het verhaal niet. Uit wat ik meen begrepen te hebben is de man al langer terug, maar wordt door de militaire inlichtingendienst gewantrouwd. 

Hij was een tijd verdwenen; is hij gehersenspoeld ? Heeft hij het te bont gemaakt? Vrouwen verkracht? In zijn vrije tijd op eigen houtje oorlogje gespeeld? In elk geval werd hij na terugkeer een aantal maanden ondervraagd en zat een aantal maanden gevangen. De situatie heeft de toestand van zijn vrouw en dochter geen deugd gedaan. Ook zij gaan aarzelen aan zijn humaniteit en zal hij en zullen zij die morele warboel overleven? 

De intrige doet sterk denken aan de eerste jaargang van de succesvolle Amerikaanse televisieserie Homeland  uit 2011. Synopsis: Een Amerikaanse sergeant wordt gered uit krijgsgevangenschap. De Amerikaanse overheid en de CIA zien de marinier als een oorlogsheld, maar een vrouwelijk lid verdenkt hem ervan lid te zijn van Al Qaida die een aanslag wil plegen op een politiek doelwit, met Washington of Langley in gedachten. 

Zo beresterk als de vrouw en dochter in de serie hun twijfel en angst spelen, zo slordig doen Dottermans en Miller dat in de voorstelling. Ze nemen hun rol te lichtvoetig op, vergeten de spanningsboog van de stilte die waarschijnlijk tijdens het repetitieproces prominent in beeld kwam; ze denken meer aan de compositie van hun lijnen dan aan het muziekje dat erbij hoort. Hun stemtoon is volledig fout. Niks gelaagdheid, of enige connectie met de zeven lagen van de aura. Extra ballast op de rottigheid van het product is de kostumering en de maquillage. De man wordt verwacht; hij kan elk moment thuiskomen. In de situatie waarin beide vrouwen zich bevinden gaan ze zich niet uitdossen en verven als carnavalsfiguren. De voorstelling is kortweg gezegd om het molm spel een vervelende belevenis. 

Peter Verhelst heeft dat niet gewild. Hij is een voortreffelijk stillist, als regisseur echter is hij te soft om een concept uit te werken dat past bij de partituur. Duidelijk is dat hij geen vat kreeg op het gedrag van Els Dottermans. Ze weigert, en dat is al een tijdje gaande, diepte in haar spel te leggen. Els Dottermans is lui geworden. Ze speelt op automatische piloot.
An Miller is een maatje te klein om over de dwaze koppigheid van Dottermans te springen. Zelfs een dochter kan de moeder de baas. Dat is algemeen geweten. Aan haar rol zal het dus niet liggen, nee. Bij Miller ligt het aan een groot tekort van dramatische kwaliteiten, aan lef om zich figuurlijk bloot te geven, een slordige mimiek en motoriek, en paradelust. An Miller wil zich mooier en beter voordoen dan ze theatraal in het hoofd zitten heeft, en dat vernedert haar status als actrice.  

Had Peter Verhelst dit stuk, met snuif van Pinter en scheut Beckett, door twee studenten Drama laten spelen, een eerstejaars en een laatstejaars, vermoedelijk was de kwaliteit van de voorstelling  beduidend beter geweest. 

Jammer voor Peter Verhelst, voor het NTGent en voor het publiek. In Liefde zit geen greintje passie en is ver verwijderd van wat Oscar Wilde bedoelde met zijn uitspraak: I love acting. It is so much more real than life.

guido lauwaert
gent, 2016-04-14 

LIEFDE – auteur & regisseur Peter Verhelst – spel Els Dottermans en An Miller – dramaturg Steven Heene – foto's Kurt Van Der Helst - productie NTGent – te zien in NTGent|Arca en op reis – www.ntgent.be