Il papa di Blokka e di Roma

Ben Crabbé en Blokken - foto VRT-archief 

Een tip voor de quizmaster van Blokken, grossierend in muffe grappen en zijn dagelijkse intelligentie afleest van het blad: ‘Is er meer dan één paus?’ Hoewel zowat iedereen zich tegenwoordig uitgeeft voor paus, is het antwoord even kort als dat van de dertigste vraag van de Mechelse Catechismus: ‘Neen, er is maar één paus.’  

Ter verduidelijking; de benaming paus is afkomstig van het Oudgriekse pappas, wat vader betekent. Volgens tante Wiki daarentegen is het een acroniem, een letterwoord. In dat geval, en wat volgt is niet bedoeld voor Ben Crabbé, of ze moeten de opname meermaals overdoen, en daar is geen tijd voor, vijf opnames per dag als er zijn, staat het acroniem paus voor: Petri apostoli potestatem accipiens. Bij de latinisten gaat meteen een licht branden. Wie op school echter geen Latijnse naamvallen in koor heeft gezongen… dé vertaling: ‘Van de apostel Petrus de macht ontvangend.’  

De paus is een man. In Vaticaanstad wonen echter heel wat twijfelaars die het voor het zeggen hebben. Om er dus zeker van te zijn dat hij een volwassen mens was van het mannelijk geslacht, werd tot halverwege de 20^ste eeuw aan de uitverkorene gevraagd op een hoefijzervormige stoel plaats te nemen. Drie Vaticaanse homo sapiēntēs wierpen vervolgens een blik op de blote kont en het naakte front van de verkozene. De nieuwbakken paus mocht zich pas naar het balkon begeven na de uitspraak ‘Testiculos habet et bene pendentes’, wat wil zeggen, ‘Hij heeft testikels en ze hangen goed’. 

Na de dood van paus Pius XII is deze schone gewoonte in onbruik geraakt en je ziet hoever het gekomen is: niemand in Vaticaanstad weet nog wie mannen bemint en wie vrouwen. Wie voor Altiori sacramentum gerunt is en wie kiest voor Caelesti Masturbationem. 

Terzijde: het is niet toevallig dat de eerste zoon van Hugo Claus genoemd is naar de apostel die twijfelde of Christus was verrezen. Er was een dubbelganger nodig om Thomas op andere gedachten te brengen. Bij Hugo Claus pakte die lijm niet. Hij bleef tot zijn dood niet in het gedoe van God of de leer van diens zelfbenoemde zoon geloven, maar wel in de vrouw met haar heidens altaar. 

Ritorno a Roma e al Vaticano. Is er ooit een vrouwelijke paus geweest? Ja, in de negende eeuw. Na gevlucht te zijn voor menig minnaar, vermomde een zekere Johanna zich als man en trok naar Rome. Ze wond de ene na de andere kardinaal om haar vinger en meer. Ze moeten daar aardig van genoten hebben, want ze verkozen haar tot paus. Dat gaf haar een onschendbare status. Lang heeft haar pontificaat niet geduurd. Twee jaar na haar uitverkiezing beviel ze van een zoon. Dat zou in de Roomse doofpot zijn geraakt, ware het niet dat de boreling ter wereld kwam tijdens een processie. 

Johanna – pausennaam Johannes – overleed aan een regen van Roomse stenen en wat later werd het verhaal afgedaan als een sprookje. Iets waar kerkleiders zeer sterk in zijn. Net zoals verzinsels heilig verklaren. Want, zoals mijn moeder vaak zei: Les extrêmes se touchent. Het beroemdste heilig verklaarde verzinsel is de verschijning van de mama van Jezus aan Bernadette in Lourdes. 

Bernadette en Maria 

Het celibaat, of de bewuste keuze ongehuwd te blijven, is een Roomse wet. Daar is een heel simpele reden voor. Mocht een relatie toegestaan zijn, dan bestaat de mogelijkheid dat iemand die tot paus werd verkozen een vrouw meebrengt en ja, misschien zelfs kinderen. Dat zien vooral de curiekardinalen niet zitten. Het zijn oude mannen die liefst overdag patience spelen en ’s avonds naar Thuis kijken. Eén dag per week wijden ze zich aan kerkelijke zaken. Ook dan is voor hen de gedachte aan joelende kinderen op prehistorische Vespa’s in de Vaticaanse gangen een gruwel. 

Nochtans is het al voorgevallen en niemand had er last van. Veel meer ellende hadden ze met hun vader, paus Alexander de zesde, en met zijn dochter Lucrezia, haar moeder en de meiden. Ze hadden het nochtans kunnen weten, de curiekardinalen. In de zuidelijke landen is het de gewoonte je familie mee in huis te nemen. Ze verhuizen pas als een ander lid van de familie een hogere positie bekleedt en vaart op een nog bredere geldstroom. 

Balkon  Verona 

Balkon Vaticaanstad 

We eindigen waar we begonnen zijn, bij Ben Crabbé. En met een nieuwe vraag voor zijn quiz: ‘Welke zijn de twee beroemdste balkons van Italië?’ Ik zal het antwoord geven, beste Ben, dan moet je het niet opzoeken: Dat van de paus en dat van Romeo en Julia. 

Het eerste bestaat werkelijk. Het tweede is een verzinsel van William Shakespeare. Ook hij wist er een aardig aantal bij elkaar te sprokkelen. Over de Engelse bard buigen we ons een andere keer… tot nut van het algemeen. 

Kijk, we zijn in een gulle bui. Een derde vraag krijgt heer Ben, zonder dat er een stofzuiger, beeldscherm of kookpot aan verbonden is: ‘Wat heeft het pausdom reëel bekeken bijgedragen aan het verlichten van de geest?’
Antwoord: ‘Châteauneuf-du-Pape!’ 

guido lauwaert