Met La Reprise levert het NTGent het bewijs
van een verrijzenis uit het voorportaal van de dood.
Interne ruzies, verbouwing, rommelige programmatie,
personeelsverloop bezorgden het NTGent een bestuurscrisis en een morele klap.
Met de komst van Milo Rau werden
alle negatieve elementen overboord gezet en wordt met een zo goed als schone
lei verder gevaren. De reorganisatie laat zich voelen met de drive waarmee het
volgend speeljaar werd aangekondigd en terug te vinden is in de nieuwe
seizoenbrochure of op de website van de Gentse stadsschouwburg.
 |
| Milo Rau - artistiek directeur NTGent |
Spontane staande
ovatie
Het naamkaartje van
de omslag is terug te vinden in de eerste productie van de nieuwe artistiek
directeur, Milo Rau. Als een reorganisatie betere voorstellingen oplevert, steengoede
producties kunnen er voor zorgen dat interne problemen zichzelf oplossen en een
nieuw publiek aantrekken.
Dat zal ongetwijfeld gebeuren, aan de spontane staande ovatie na het laatste woord en gebaar te zien. Staande ovaties hebben vaak iets artificieels. Het is een gewoonte geworden bij de première en voor de daaropvolgende voorstellingen is het een kwestie van ‘wie staat als eerste recht’ en/of ‘als hij het doet moet ik het ook doen.’ In het geval van La Reprise vindt de staande ovatie zijn zaadsprong bij het repetitieproces. Een logisch gevolg van bovendrijvende kwaliteit.
Dat zal ongetwijfeld gebeuren, aan de spontane staande ovatie na het laatste woord en gebaar te zien. Staande ovaties hebben vaak iets artificieels. Het is een gewoonte geworden bij de première en voor de daaropvolgende voorstellingen is het een kwestie van ‘wie staat als eerste recht’ en/of ‘als hij het doet moet ik het ook doen.’ In het geval van La Reprise vindt de staande ovatie zijn zaadsprong bij het repetitieproces. Een logisch gevolg van bovendrijvende kwaliteit.
Steengoed
Dit gezegd zijnde, concentreren we ons op de voorstelling. Is die goed, zeer goed of steengoed? La Reprise verdient de laatste kwalificering, al zijn er een paar haperingen.
Maar eerst het verhaal, zoals aangeleverd door de artistieke hogepriesters van het NTGent. Het verhaal is gebaseerd op een waargebeurde zaak. Het informatieve aspect ervan geeft tevens weer hoe het naar het toneel werd vertaald.
Dit gezegd zijnde, concentreren we ons op de voorstelling. Is die goed, zeer goed of steengoed? La Reprise verdient de laatste kwalificering, al zijn er een paar haperingen.
Maar eerst het verhaal, zoals aangeleverd door de artistieke hogepriesters van het NTGent. Het verhaal is gebaseerd op een waargebeurde zaak. Het informatieve aspect ervan geeft tevens weer hoe het naar het toneel werd vertaald.
 |
| Foto Michiel Devijver |
‘Tijdens een aprilnacht in 2012 in Luik, op een straathoek voor een homobar,
praat Ihsane Jarfi met een groep jonge mannen in een Polo. Twee weken later
wordt zijn levenloze lichaam teruggevonden aan de rand van een bos. Hij blijkt
op brutale wijze urenlang gefolterd en vermoord te zijn. De hele stad reageert
onthutst en geschokt op de misdaad. Milo Rau reconstrueert de zaak op een
toneelpodium – met acteurs en bewoners van Luik.’
Alternatieve
rechtszaak
Wat opvalt, kort na de proloog, is dat de voorstelling een alternatieve rechtszaak is, een herneming, een reprise, herleid tot honderd minuten. De daders zijn gevonden, worden berecht, gevonnist. Met vorm en scenario keert Milo Rau terug naar wat het toneel oorspronkelijk was, namelijk deel uit te maken van de Oud-Griekse feesten ter ere van de god Dionysos.
Net als de toneelstukken van de Griekse tragediedichters én satirici wil Milo Rau producties maken die politiek getint zijn en kritiek leveren op het gedrag van de burgers. Hoe gaat de burger om met een misdaad? Wat is zijn aandeel erin en wat is de waarde van ons oordeel? Is bloemen leggen op de plek van een misdaad niet het doekje voor het bloeden om de burger van zonden vrij te pleiten?
Wat opvalt, kort na de proloog, is dat de voorstelling een alternatieve rechtszaak is, een herneming, een reprise, herleid tot honderd minuten. De daders zijn gevonden, worden berecht, gevonnist. Met vorm en scenario keert Milo Rau terug naar wat het toneel oorspronkelijk was, namelijk deel uit te maken van de Oud-Griekse feesten ter ere van de god Dionysos.
Net als de toneelstukken van de Griekse tragediedichters én satirici wil Milo Rau producties maken die politiek getint zijn en kritiek leveren op het gedrag van de burgers. Hoe gaat de burger om met een misdaad? Wat is zijn aandeel erin en wat is de waarde van ons oordeel? Is bloemen leggen op de plek van een misdaad niet het doekje voor het bloeden om de burger van zonden vrij te pleiten?
 |
| Foto Hubert Amiel |
Brutale boventoon
Met La Reprise toont Milo Rau wat de NTGent
bezoeker de komende jaren mag verwachten. Het theater blijft een cultureel
huis, met een uitgesproken sociaal geëngageerde brutale boventoon. De steniging
van de vermeende homo doet denken aan het toneelstuk van Edward Bond, Gered. De
scène die bij de lancering van het stuk in 1965 voor nogal wat ophef zorgde, is
de steniging van een baby in een kinderwagen. Wat de burger pas echt choqueerde
was dat de misdaad gebeurde vanuit de lol van het pesten.
Videobeelden
De reconstructie van de steniging in La Reprise hoort bij vorm en inhoud maar duurt te lang [eerste schoonheidsfout]. D’accord, de lengte verwijst naar de integrale vertoning van videobeelden van bewakingscamera’s in de rechtszaal, maar de voorstelling is een samenvatting van een rechtszaak, waarom dan ook niet die scène ingekort? De wijze van inleving door de acteurs heeft voldoende overtuigingskracht. Een te lange focus knabbelt aan die kracht.
De reconstructie van de steniging in La Reprise hoort bij vorm en inhoud maar duurt te lang [eerste schoonheidsfout]. D’accord, de lengte verwijst naar de integrale vertoning van videobeelden van bewakingscamera’s in de rechtszaal, maar de voorstelling is een samenvatting van een rechtszaak, waarom dan ook niet die scène ingekort? De wijze van inleving door de acteurs heeft voldoende overtuigingskracht. Een te lange focus knabbelt aan die kracht.
Waarschuwing als
proloog
Om de wreedheid van de voorstelling af te zwakken heeft Milo Rau voor een waarschuwing gezorgd. De voorstelling spoort niet aan tot misdaad maar keurt die af. Hij wil niet voorhebben wat Stanley Kubrick meemaakte. Wat de cineast van A Clockwork Orange werd verweten, was dat zijn film aanzette tot misdaad, terwijl Kubrick het net ging om een afkeer op te wekken. Om in de theatersfeer te blijven wordt bij Rau de waarschuwing als proloog geserveerd.
Johan Leysen vertelt over de personages die hij heeft gespeeld, om tot de meest onwaarschijnlijke te komen, een dode, met als meest bekende, de geest van Hamlets vader. Via een kabbelende verteltoon komt hij tot een ironische. Om te besluiten dat theater een spookpaleis is met een stelletje marionetten, zeker als het om toneel gaat.
Om de wreedheid van de voorstelling af te zwakken heeft Milo Rau voor een waarschuwing gezorgd. De voorstelling spoort niet aan tot misdaad maar keurt die af. Hij wil niet voorhebben wat Stanley Kubrick meemaakte. Wat de cineast van A Clockwork Orange werd verweten, was dat zijn film aanzette tot misdaad, terwijl Kubrick het net ging om een afkeer op te wekken. Om in de theatersfeer te blijven wordt bij Rau de waarschuwing als proloog geserveerd.
Johan Leysen vertelt over de personages die hij heeft gespeeld, om tot de meest onwaarschijnlijke te komen, een dode, met als meest bekende, de geest van Hamlets vader. Via een kabbelende verteltoon komt hij tot een ironische. Om te besluiten dat theater een spookpaleis is met een stelletje marionetten, zeker als het om toneel gaat.
 |
| Foto Hubert Amiel |
De naaktscène
Inhoudelijk is La Reprise zuiver als kristal en sterk
als wolfraam. Theatraal zijn de technische middelen belangrijk. Dat deze
productie hoog zal blijven scoren op het palmares van het NTGent is vooral te
danken aan de acteurs. De toeschouwer voelt dat er een schandelijk schone samenwerking tussen cast and crew is geweest. Een koord is sterk door de vezels.
Ach kom, niets is volmaakt, maar dat mag niet beletten de foutjes te benoemen. De eerste is al gepasseerd, maar de tweede schoonheidsfout is de naaktscéne. Logisch dat die op het doek wordt vertoond; die tegelijkertijd laten spelen in het echt, is overdaad.
Ach kom, niets is volmaakt, maar dat mag niet beletten de foutjes te benoemen. De eerste is al gepasseerd, maar de tweede schoonheidsfout is de naaktscéne. Logisch dat die op het doek wordt vertoond; die tegelijkertijd laten spelen in het echt, is overdaad.
De ondertitel
La Reprise is het eerste deel van het verhaal dat Milo Rau tijdens zijn verblijf als artistiek leider van het NTGent wil vertellen. Wie twee minuten neemt om over de ondertitel van de voorstelling na te denken, zal het met me eens zijn: Histoire[s] du Théatre [1].
Duidelijk tot slot is dat Milo Rau op theatraal gebied verwant is met Antonin Artaud. Diens théâtre de la cruauté kleeft aan de wanden, hangt in de lucht, spat in de zaal, kruipt in de huid van de toeschouwer en zet zich vast in diens hoofd.
La Reprise is het eerste deel van het verhaal dat Milo Rau tijdens zijn verblijf als artistiek leider van het NTGent wil vertellen. Wie twee minuten neemt om over de ondertitel van de voorstelling na te denken, zal het met me eens zijn: Histoire[s] du Théatre [1].
Duidelijk tot slot is dat Milo Rau op theatraal gebied verwant is met Antonin Artaud. Diens théâtre de la cruauté kleeft aan de wanden, hangt in de lucht, spat in de zaal, kruipt in de huid van de toeschouwer en zet zich vast in diens hoofd.
Artauds toneelvorm blijft nazinderen bij het huiswaarts
keren. De hele voorstelling, trouwens.
Kortom: missie geslaagd. Het NTGent staat weer op de kaart en Milo Rau heeft overtuigend bewijs geleverd van zijn kunnen.
Kortom: missie geslaagd. Het NTGent staat weer op de kaart en Milo Rau heeft overtuigend bewijs geleverd van zijn kunnen.
guido lauwaert
Inderdaad,de geest van Antonin Artaud waart over deze voorstelling, zoals de geest van Hamlets vader over het stuk van Shakespeare. Daarom moest de moordscène tot juist voorbij het draaglijke gespeeld worden. In jaren niet zo'n indrukwekkende voorstelling meegemaakt en dan verdwijnen enkele schoonheidsfoutjes in het niet.
BeantwoordenVerwijderen