DE ZAAK PUIGDEMONT/BELGIË

Carles Puigdemont tracht zijn al zieke buurman voor verdere infectie te behoeden 

Met de voorwaardelijke vrijlating van de voormalige minister-president Carles Puigdemont en de vier ex-ministers is de Belgische regering niet van het probleem verlost. Het wordt eerder zwaarder dan lichter want de vrijlating, eerder dan een arrestatie, zorgt voor heel wat extra werk en dus kosten. 

Het probleem had vermeden kunnen worden. Hoeveel staatshervormingen heeft België niet gekend, na de Tweede Wereldoorlog? Voldoende om van België een modelstaat te maken en waardig de Europese hoofdstad te zijn. Maar de politici waren blind en de Belgische grooteconomen, tot de jaren zestig overwegend Franstalig en Belgisch gezind, koppig. Ze kregen al hoofd-, buik- en rugpijn van de gedachte de naam van hun zaak te moeten vernederlandsen. 

Politieke chaos
Na de Eerste Wereldoorlog was al duidelijk dat de Europese staten, zoals ze gevormd zijn in de negentiende eeuw, niet voor eenheid in verscheidenheid zouden zorgen, maar de chaos die men dacht te hebben bezworen enkel vergroten. Het bewijs toont zich elke dag, is het niet in Spanje, dan in een ander land van Europa. Mooi voorbeeld van de politieke chaos is de Britse kwestie – waar Schotland naar zelfstandigheid snakt en Ierland de noordelijke provincie terecht wat al te graag zou inlijven. Het uiteenvallen van de dubbelstaat Tsjecho-Slowakije is een ander mooi voorbeeld, net als Yugoslavia. 

De natte droom
De reden van de vorming van die staten had natuurlijk te maken met de ambities van de oude Europese adel. Koning worden was hun natte droom. Dat is ten dele gelukt, met desastreuze gevolgen. Had men de deelstaten in hun zelfstandigheid versterkt, zouden beide Wereldoorlogen er misschien niet geweest zijn. Dat Hitler een Germaans Rijk wilde, en daar de steun voor kreeg van bankiers en grootkapitalisten, ligt in het verlengde van die adellijke dromen. Deze korte uiteenzetting om de Zaak Puigdemomt en België beter te begrijpen. 

De angel
Ook België is een artificiële staat. Deze staat moest een buffer zijn tussen Engeland, Frankrijk en Duitsland. De Europese politici – verenigd in Wenen in 1815 – dachten dat een samenvoeging van België en Nederland dé sterke buffer zou zijn, maar ze hadden geen rekening gehouden met het verschillend christelijk denken van beide staten. Dát was de angel. Alle andere conflicten zijn daaraan gelinkt of daaruit voortgekomen. Bij de splitsing in 1830 dachten de Europese bonzen, verenigd in november van dat jaar in Londen, met een nieuw koningshuis het probleem voorgoed de wereld te hebben uit geholpen. Een miskleun van jewelste. Niet enkel het Belgisch maar heel het Europees probleem werd er enkel door vergroot. Houden we ons echter bij het Belgisch, dan zien we dat sinds zijn ontstaan de Belgische staat nooit rust en evenwicht heeft gevonden. Er was altijd heibel tussen Vlaanderen en Wallonië, en met de jaren is daar de zaak Brussel bijgekomen. Dat werd voor iedereen, inclusief de halfanalfabeet, helder als pompwater met de toespraak van de Antwerpse burgemeester Lode Craeybeckx op zaterdag 10 juli 1954 [de dag vóór de Vlaamse Feestdag in wording], met als slagzin: ‘Vlaanderen laat Brussel niet los.’ Voor de volledigheid: de slagzin en de toespraak werden bedacht door de vaste speechschrijver van Craeybeckx, als het over de Vlaamse zaak ging, Ger Schmook. 

Dwarsliggers  
Vanaf die dag was Brussel een staatsprobleem. Dat de lezer niet denkt dat ik afgedwaald ben van de Zaak Puigdemont. We komen er zo weer bij.
Hadden de Belgische politici in de jaren vijftig, na de klop op het hoofd door Craeybeckx, dit staatsgevaarlijk probleem aangepakt, dan was er helemaal geen Zaak Puigdemont-België geweest. De oplossing lag nochtans voor de hand. Sommige politici hadden er oren naar, zoals Hugo Schiltz, al moesten hij en zijn kompanen zich tevreden stellen met het Egmontpact en in het verlengde daarvan het Stuyvenbergakkoord.
Had koning Boudewijn en kardinaal Seunens niet dwars gelegen, dan was er waarschijnlijk de aanzet tot een oplossing geweest. Want die lag in een grotere zelfstandigheid voor de gewesten Vlaanderen en Wallonië, en… het allerbelangrijkste element, het omvormen van Brussel tot een variant op Washington DC. 

Pilatushouding
Was dat gebeurd dan zou Brussel nu geen gewest meer zijn, behoort het wel tot de Belgische staat, maar valt het onder de bevoegdheid van de Europese regering en is het een volwaardige Europese hoofdstad. Nu dat niet het geval is, en Brussel een nest is waar de moeder haar jongen niet meer in vindt, kan de Europese commissie en de EG voor elk heikel probleem de handen wassen als Pilatus. Zit België meteen opgescheept met de zorgen om een politicus die in eigen land, zelfs in de eigen deelstaat in nauwe schoentjes zit.
De grootste verdienste van Carles Puigdemont is – voor België, althans – dat hij aantoont hoe kaduuk de Belgische structuur is, dat de Vlaming en de Waal in een kaartenhuis leeft.
Het is echter nog niet te laat om het tij te keren. Een dam bouwen moet echter dringend gebeuren, wil men niet dat affaires zoals de Catalaanse in het Belgische Brussel uitgevochten worden. De dam is het opdoeken van de Brusselse baronieën, het ombouwen van Brussel tot een Europese enclave, en de Brusselse inwoner bij verkiezingen laten stemmen op een Waalse of een Vlaamse politicus. Hij / zij zou nog wel rechtstreeks, net zoals alle andere Belgen, mogen kiezen voor een Europees parlement, én een bijhorend president. Simpelweg gezegd: Brussel moet – voor wat België betreft – gedepolitiseerd worden. 

Bij zaken als die van Puigdemont zal België dan niet moeten opdraaien voor de kosten en zal de EG niet langer de andere kant kunnen uitkijken.
En wat het [voort]bestaan van België betreft, is onderwerp van een ander discours. 

guido lauwaert