UGENT 20.0

De Gentse universiteit bestaat tweehonderd jaar. Dat moet gevierd worden. Een marketingbureau heeft een programma voorgesteld, een reclamebureau een slogan bedacht en een grafisch vormgever een folder ontworpen die in een vestzakje past. Open gevouwen blijkt de voorzijde [of is het de achterzijde?] het programma uit te stallen en is de achterzijde [of is het de voorzijde?] een poster, vermoed ik. 

De eerste activiteit vindt al vrij snel plaats. Op 11 maart is er een [houdt u vast aan de takken van het gras] ‘WETENSCHAPSWEDSTRIJD “CORSICA – STARESO” – Wedstrijd [UGent en ULg] voor scholieren over mariene wetenschappen en oceanografie.’ Gevolgd op 23 maart door een ‘GROOT DICTEE – 200 jaar UGent, dat brengt een rijke woordenschat met zich mee. Toon jouw kennis van onze taal tijdens een speels dictee.’ Dezelfde dag is er een ‘STUDENTENFEEST, dat is natuurlijk ook een feest voor de studenten. Kom meevieren op een groots studentenfeest aan de vooravond van Dies Natalis.’ 

Tevens die dag en de volgende is er een ‘INTERNATIONALE RECTORENMEETING – Ontmoeting van een honderdtal internationale rectoren.’ Voilà, het voorjaar. De festiviteiten van het najaar vangen aan met de opening van een ‘TENSTOONSTELLING “STAD EN UNIVERSITEIT SINDS 1817” – Kom te weten hoe de universiteit en de stad samenleven: gisteren, vandaag en morgen.’ 

En het gaat nog zo verder, tot de slotfeest van 08-11.11 – zo staat het aangekondigd – ‘SANTANDERGROEP IN GENT EN LUIK – Jaarlijkse Algemene Vergadering van rectoren en vertegenwoordigers.’ 

De vormgeving, de woordkeuze en het inhoudelijk aspect van de viering is een universiteit onwaardig. Het programma overlopend steeg het schaamrood me naar het hoofd. De jaarlijkse Vlaamse kermis van de Broeders van Liefde van Oostakker i.s.m. de plaatselijke Chiroafdeling kwam me voor ogen. Wie heeft in godsnaam dit rommeltje goedgekeurd! Een student grafische vormgeving wordt voor zulke folder in combinatie met het puberaal taalgebruik, gebuisd. Hij moet niet terugkomen in september. Mag gaan solliciteren voor de job van liftboy van de Trumptower, maar het is zeer de vraag of hij slaagt in een proefrit op- en neerwaarts. 

Logo en slogan zijn pontificaal aangebracht op de zijgevel van de UFO-aula van de UGent. Toen ik ze de eerste keer in mijn blikveld kreeg, vroeg ik me af waar het geheel op sloeg. Mijn lager middelbaar [eerstegraads, heet het heden ten dage] heb ik niet voltooid, maar ik wist toen al dat een slogan in de prijzen valt wanneer hij in hooguit enkele woorden [BOLS – vierkant in de fles, rond op de tong] ronkt en lonkt [Mercedes – Safety First].
Een logo moet het bedrijf bliksemsnel in beeld brengen. Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat het bestuur van de Gentse universiteit geen weet heeft van doel en functie van reclame en publiciteit. Het lijkt wel of het UZ een patent heeft op knoeiwerk, want het is niet de eerste maal dat dit gebeurt. 

Ruim tien jaar geleden werd een nieuw logo voor het Universitair Ziekenhuis Gent bedacht. Het verschilde nauwelijks van het bestaande. Slechts een grafisch onderlegd oog die de deviatie zag. Een losstaand bolletje rechtsboven de in onderkast gezette initialen. Rijdend langs het hoofdgebouw [K12] ziet men het als lichtreclame op het dak. Lelijk is het niet, maar schoon evenmin. Het schandelijkste was echter niet alleen de nergens op slaande wijziging, maar de kostprijs: 15 miljoen euro, al kan het een pak meer zijn, want parastatale instellingen, beter bekend als intercommunales, zijn pas onder hoge druk bereid tot het openslaan van het kasboek. 

Universitair Ziekenhuis Gent - Centrale gebouw - K12 

Want samen met het nieuwe logo op het dak moesten nieuwe borden, kopjes, bestek, werkkledij, drukwerk et cetera gemaakt worden en de bedrijfswagens een nieuwe look krijgen. 

Voor dat bedrag was een afdeling gerenoveerd, ten bate van dokters, verpleegkundigen en patiënten. 

Afijn, laten we eindigen in schoonheid. Op 9 oktober verschijnt ‘UIT DE IVOREN TOREN. HET MAATSCHAPPELIJK ENGAGEMENT VAN DE UNIVERSITEIT GENT SINDS 1817 – Historisch boek dat ons meeneemt in het collectief geheugen van de UGent.’ De eerste vernederlandsing duurde twee jaar, van 1916 tot eind 1918. De tweede gebeurde trapsgewijs; een tweetalige van 1923 tot 1930 en in dat jaar keurde het parlement een wet goed waarmee een einde kwam aan Franstalig onderwijs aan de UG. Paul van Ostaijen pleitte in zijn korte essay Rond het Vlaamse probleem van september 1920 voor een zuiver Vlaamse universiteit. Hij was niet de enige maar zijn standpunt is scherp en merkwaardig. Een fragment. Spelling en schrijfwijze zijn onveranderd gebleven. 

‘De toestand van de Ieren in Engeland is echter nog immer deze van een minoriteit tegenover een majoriteit. Enkel is dáár ook weer deze schijn dat een ierse majoriteit in Ierland in het Verenigd Koninkrijk een minoriteit wordt. De toestand in Vlaanderen is meer gekompliceerd. Neemt men een a en amen aan dat het algemeen stemrecht als absoluut en tijdelijk ideaal van een demokratiese wetgeving is te aanschouwen, dan zou van een vlaamse beweging niet spraak kunnen zijn, daar de Vlamingen èn in Vlaanderen èn in België de majoriteit vormen. Daar in Vlaanderen zoveel wantoestanden heersen dat zij een kontinuerend sisteem van verdrukking vormen, - om slechts één te noemen: het is de algemene wens van het vlaamse volk dat de universiteit van Gent zou worden vervlaamst, - blijkt het nodig deze majoriteitswaarde nader te onderzoeken.’ 

Tot slot wil ik er op wijzen dat Paul van Ostaijen het nawoord van zijn essay Voorgeschiedenis der Vlaamsche Beweging, verschenen in Ons Land tussen juli 1916 en 9 februari 1917, als volgt besluit:
‘Een voorgeschiedenis eindigt dus met 1815. Dan begint feitelijk de Vlaamsche Beweging.’ 

Paul van Ostaijen 

Enkele maanden vóór de stichting van de Gentse universiteit door koning Willem I van Nederland. 

Het is te hopen dat in het te verschijnen boek Paul van Ostaijen niet vergeten wordt. Dat zou een blunder van formaat zijn, nog veel erger dan het lelijk drukwerk en het flutprogramma rond het 200-jarig bestaan. 

guido lauwaert
gent, 2017-02-27